สารพันวิธีให้ร้อนนี้ไม่มีฮีทสโตรก

ปกติประเทศไทยก็ร้อนอยู่แล้ว แต่ยิ่งใกล้จะถึงฤดูร้อนเท่าไหร่ก็ยิ่งร้อนอบอ้าวมากขึ้นเท่านั้น รู้หรือไม่ว่าสิ่งที่มาพร้อมกับอุณหภูมิที่สูงขึ้นไม่ใช่แค่อากาศร้อนๆ หรืออาการเหนียวเนื้อเหนียวตัวเพียงอย่างเดียว แต่เป็นโรคฮีทสโตรกที่อาจทำให้เสียชีวิตได้! อย่าชะล่าใจไปว่าเราอยู่กับอากาศร้อนมาตั้งแต่เกิดจนชินคงไม่เป็นไร เพราะใครๆ ก็อาจเป็นโรคฮีทสโตรกขึ้นมาก็ได้ โดยเฉพาะเด็กเล็ก ผู้ที่มีโรคประจำตัว ผู้สูงอายุและสัตว์เลี้ยงนั้นถือเป็นกลุ่มเสี่ยงที่ยิ่งต้องระวังเป็นพิเศษ

โรคฮีทสโตรก (Heat Stroke) หรือ โรคลมแดด เกิดจากการที่ร่างกายไม่สามารถปรับตัวกับความร้อนได้จนทำให้อุณหภูมิแกนของร่างกายที่วัดได้ทางทวารหนักสูงมากกว่า 40 องศาเซลเซียส (หากวัดอุณหภูมิทางหน้าผาก หู หรือปาก จะได้อุณหภูมิที่ต่ำกว่าอุณหภูมิแกนจริงของร่างกาย) ส่งผลให้เกิดความผิดปกติต่อระบบอื่นๆ ในร่างกาย เช่น ระบบประสาทส่วนกลาง ระบบหัวใจ ระบบทางเดินหายใจ ระบบเลือด ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต

ในเบื้องต้นผู้ที่เป็นโรคฮีทสโตรกจะมีอาการเพลียแดดหรือเป็นตะคริวแดด ตัวร้อนจัด หน้าแดง ปวดศีรษะ หน้ามืด ความดันโลหิตต่ำ กระหายน้ำ หอบ หัวใจเต้นเร็ว หากเริ่มมีอาการทางระบบประสาทด้วยก็จะพูดจาสับสน เพ้อ เห็นภาพหลอน เดินเซ อาจชักและหมดสติได้ ซึ่งในรายที่มีอาการรุนแรง หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีก็มีโอกาสที่ระบบประสาทจะเกิดความพิการอย่างถาวร โดยกลุ่มเสี่ยงได้แก่ เด็กและผู้สูงอายุที่ระบบการระบายและการควบคุมอุณหภูมิของร่างกายทำงานได้ไม่ดีเท่าที่ควร ผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคเบาหวาน โรคความดัน โรคไต และกลุ่มคนอ้วนที่มีชั้นไขมันใต้ผิวหนังหนา ทำให้ผิวหนังระบายความร้อนได้ยากกว่าคนทั่วไป

แต่รู้มั้ย นอกจากคนอย่างเราๆ สัตว์ต่างๆ ก็สามารถเป็นโรคฮีทสโตรกได้เหมือนกัน โดยเฉพาะกระต่ายที่ไม่มีต่อมเหงื่อเหมือนสัตว์ชนิดอื่น และกลุ่มสุนัขพันธุ์หน้าสั้นที่จะระบายความร้อนทางด้านการหายใจได้ไม่ดี ดังนั้นถ้าใครมีสัตว์เลี้ยงก็หมั่นสังเกตสัตว์เลี้ยงของตัวเองให้ดีว่ามีอาการแปลกไปไหม ถ้าเห็นเขาเริ่มหอบ หายใจไม่ทัน จมูกเปียก น้ำลายยืด ตัวร้อน ขาหนีบร้อนผิดปกติ หรือนอนนิ่ง ชัก เกร็ง ให้รีบปฐมพยาบาลและพาสัตว์เลี้ยงส่งโรงพยาบาลเพื่อการรักษาอย่างทันท่วงที

นอกจากนี้เมื่อพบเห็นใครที่มีอาการฮีทสโตรก ให้รีบปฐมพยาบาลเบื้องต้นด้วยการพาเข้าที่ร่มและมีอากาศถ่ายเท จับผู้ป่วยให้อยู่ในท่านอนราบ ยกเท้าสูงเพื่อให้เลือดไหลเวียนได้ดี ปลดคลายเสื้อผ้าไม่ให้รัดแน่น ใช้ผ้าชุบน้ำเย็นหรือห่อน้ำแข็งเช็ดตัวให้ทั่วโดยเฉพาะบริเวณข้อพับต่างๆ หากผู้ป่วยยังไม่หมดสติก็ให้ดื่มน้ำเปล่ามากๆ เพื่อชดเชยภาวะขาดน้ำ และรีบนำส่งโรงพยาบาลให้เร็วที่สุด

แต่ถ้าหากสัตว์เลี้ยงมีอาการฮีทสโตรก อย่าใช้ผ้าชุบน้ำเย็นมาเช็ดตัวน้องๆ เชียวล่ะ เพราะน้ำเย็นจะทำให้หลอดเลือดหดตัว ไม่สามารถระบายความร้อนได้ ส่วนถ้าใช้น้ำอุ่นก็จะทำให้หลอดเลือดขยายตัว อาจทำให้เกิดภาวะช็อก วิธีที่ถูกต้องคือควรใช้ผ้าชุบน้ำอุณหภูมิปกติค่อยๆ เช็ดบริเวณใต้ท้องและใต้อุ้งเท้า ระวังอย่าทำให้อุณหภูมิของสัตว์เลี้ยงเปลี่ยนกะทันหัน การพาไปแช่น้ำเย็นหรือรีบพาเข้าห้องแอร์อาจทำให้ช็อกได้ หากปฐมพยาบาลแล้วยังอาการไม่ดีขึ้นให้รีบพาน้องไปหาคุณหมอจะดีที่สุด

                การป้องกันโรคฮีทสโตรกนั้นไม่ยากเลยใช่ไหม อีกทั้งบางอย่างเราก็สามารถฝึกให้เป็นนิสัยที่ดีได้ด้วย เช่น การจิบน้ำบ่อยๆ การกางร่มเมื่อต้องออกแดด และการลดคาเฟอีนหรือแอลกอฮอล์ เคล็ดลับอีกอย่างคือเจลลดไข้ก็สามารถช่วยบรรเทาความร้อนได้ด้วยนะ แม้จะทำงานอยู่ในอาคารก็สามารถใช้เจลลดไข้แปะหน้าผากหรือหลังคอเพื่อช่วยลดอุณหภูมิได้ แถมความเย็นจากเจลยังช่วยให้สมองปลอดโปร่งทำงานได้อย่างโลดแล่นอีกด้วย